Cửa Tùng
Đôi Cánh Gài
Ḥa Thượng
Nhất Hạnh
--- o0o ---
Khi chàng dũng sĩ
về đến núi th́ trăng cũng vừa lên.Trăng
mười chín soi sáng cảnh núi rừng cô tịch. Ánh
trăng nhấp nháy đùa giỡn trên lá cây. Đêm thu mát lạnh.Cảnh
vật h́nh như không có ǵ đổi thay sau bảy năm
xa cách. Cảnh vật tuy không xa lạ, nhưng cũng không
thân mật chào đón người cũ từ phương
lạ trở về.
Chàng dũng sĩ dừng
lại ở chân núi, nh́n lên. Trước mặt chàng,
con đường ṃn lên núi đă bị đôi cánh cửa
tùng khép chặt. Chàng đưa tay cố đẩy.
Nhưng hai cánh cửa kiên cố vẫn im ĺm không lay
chuyển dưới sức mạnh của đôi cánh tay
chàng.
Chàng lấy làm lạ.
Ngày xưa chẳng bao giờ sư phụ chàng lại cho
đóng chặt cửa lên núi như thế này. Chỉ
có một con đường đưa tới am sư
phụ mà thôi, nhưng bây giờ lại bị đóng
chặt. Hớn hở chàng vỗ tay vào đốc
kiếm, phi thân nhảy qua. Nhưng chàng không nhảy
qua khỏi. Một mănh lực ǵ níu lấy thân chàng
trở lại, khiến chàng không cất ḿnh lên khỏi hai
cánh cửa tùng. Chàng rút gươm định chém
rời cánh cửa, lưỡi gươm văng trở
lại như vừa chạm vào thép cứng. Chàng chùn
tay, đưa lưỡi gươm lên nh́n.
Lưỡi thép sáng loáng dưới ánh trăng. Cánh
cửa tùng rắn qúa, và h́nh như đă đóng kín
đường ṃn lại một cách hết sức
vững chải. Chàng thở dài cho gươm vào
vỏ rồi ngồi phịch xuống tấm đá
lớn gần bên, ôm đầu nghĩ ngợi.
Bảy năm về
trước, chàng c̣n nhớ khi chàng xuống núi, sư
phụ chàng đă lặng lẽ nh́n chàng một hồi lâu,
không nói năng ǵ. Cái nh́n của Người tuy dịu
dàng nhưng có lẫn đôi chút xót thương. Chàng
đă cúi đầu im lặng trước đôi mắt
dịu hiền và cái nh́n bao dung của sư phụ.
Hồi lâu Người mới thong thả bảo chàng:
“Ta không thể giữ con ở măi bên ta. Thế nào
rồi con cũng phải xuống núi để hành
đạo, để cứu người và giúp
đời. Ta cho rằng con có thể ở lại cùng ta
trong một thời gian nữa trước khi con rời ta
xuống núi. Nay con đă muốn xuống th́ con cứ
xuống. Nhưng con ạ, ta mong con nhớ những
điều ta dặn khi con đă đi vào cuộc sống
đồng sự và lợi hành.” Rồi người
cặn kẻ dặn chàng về những điều chàng
nên tránh, và về những điều chàng nên làm. Sau
hết, Người từ tốn và dịu dàng để
tay trên vai chàng: - “Con phải nhớ những tiêu
chuẩn hành động mà ta đă truyền thọ cho con
trong năm sáu năm trời học tập. Chớ
bao giờ làm một việc ǵ có thể gây khổ đau
cho ḿnh và cho kẻ khác, trong hiện tại cũng như
trong tương lai. Hăy tiến bước mạnh
dạn trên con đường mà con chắc có thể
đưa con và mọi người về nơi giác
ngộ. Nên nhớ muôn đời những tiêu
chuẩn khổ vui và mê ngộ để mà hành Đạo,
độ đời.”
“Thanh bảo kiếm mà ta đă trao cho con, con hăy xử
dụng nó để diệt trừ ma chướng.
Hăy xem đó như lưỡi gươm trí tuệ nơi
tâm con sẽ dùng để hàng phục mê chướng và si
vọng. Nhưng để giúp con, ta cho con thêm một
bảo bối này để con có thể thành tựu công
qủa một cách dễ dàng.”
Người thong thả
lấy trong tay áo ra một chiếc kính nhỏ và đưa
cho chàng:
“Đây là MÊ NGỘ CẢNH.
Tấm kính này sẽ giúp con biết rơ thiện ác, chính,
tà. Có người gọi nó là kính chiêu yêu, bởi v́ qua
tấm kính này, con có thể thấy được nguyên
h́nh của loài yêu quái.”
Chàng nhận bảo kính và cảm
động đến nói không nên lời. Tờ
mờ sáng hôm sau, chàng lên bái biệt sư phụ xuống
núi. Người tiển chàng xuống tận ḍng
Hổ Khê và thầy tṛ từ biệt nhau trong tiếng
suối róc rách chảy. Sư phụ đặt bàn tay
hiền dịu trên vai chàng nh́n thẳng vào cặp mắt
chàng. Và nh́n theo nhàng dũng sĩ ra đi.
Người c̣n dặn theo: “Nhớ
không con, nghèo khổ không thay đổi, vũ lực không
khuất phục, giàu sang không mờ ám nhé. Ta ở
đây đợi ngày con mang đạt nguyện trở
về.”
Chàng nhớ lại những ngày
đầu tiên xuống núi tiếp xúc với cuộc
đời. Chàng đă gặp trên con đường
hành đạo bao bộ mặt khác nhau của con
người, đă dùng bảo kiếm và mê ngộ cảnh
của sư phụ chàng một cách có hiệu qủa.
Chàng c̣n nhớ có một lần kia, trên con đường
hành đạo, chàng gặp một vị đạo sĩ
tay cầm phất trần, đi lại gần chàng và
mời chàng về động để bàn tính công việc
giúp đời. Đạo sĩ tỏ ra rất hăng hái
với việc cứu nhân độ thế và giúp ích
mọi loài. Ban đầu,
chàng say sưa nghe theo lời đạo
sĩ. Nhưng trong lúc tiếp xúc với
vị đạo sĩ, chàng nhận thấy người
này có vẻ khả nghi. Chàng đưa tay rút mê ngộ cảnh ra chiếu. Trước mắt chàng, không phải là một
đạo sĩ mà là một con yêu lớn có hai nanh dài,
một cặp sừng trên trán và hai con mắt sanh lè
đổ lửa. Chàng vội
nhảy lui lại và rút bảo kiếm chém. Yêu quái cố sức kháng cự, nhưng cuối
cùng, chàng thắng, và yêu quái hiện nguyên h́nh qùy dưới
chân chàng xin dung toàn tánh mạng. Chàng
bằng ḷng tha tội nhưng buộc yêu quái phải trân
trọng hứa lui về tu luyện để thoát xác thành
người mà không được trá h́nh đạo sĩ
để lừa bịp và t́m cách nuốt sống những
kẻ khờ dại dễ tin.
Một
lần khác, chàng gặp một vị đường quan,
rất có dáng dấp một bậc cha mẹ dân.
Vị đường quan râu dài bạc
phơ, hứa sẽ trọng dụng chàng và đă chịu
khó thức suốt một đêm để bàn với chàng
về những điều chánh trị ích quốc lợi
dân. Vị đường quan đă
tỏ ra ḿnh là một người thiết tha đến
hạnh phúc muơn dân, nhưng khi đưa mê ngộ
cảnh lên, chàng hoảng hốt nhận đó là một con
heo khổng lồ với cặp mắt háu đói, thèm khát,
vô cùng khủng khiếp. Chàng
đứng dậy rút gươm chém. Yêu quái bỏ chạy nhưng chàng đă nhảy ra
đứng chận giữa cửa công đường và
hét bảo nó hiện nguyên h́nh. Con heo kinh khiếp
hiện h́nh qùy dưới chân chàng cầu xin tha tội và
hứa sẽ tu luyện tinh tấn, thoát xác biếng
lười, không c̣n dám trá h́nh để rúc rỉa
xương thịt người dân vô tội.
Có một
hôm, đi ngang qua chợ, chàng thấy thiên hạ già trẻ
trai gái xúm quanh ngôi hàng sách. Người
đang bày bán sách và tranh cho mọi người là một cô
gái mặt hoa da phấn, trên miệng luôn luôn sẵn có
một nụ cười. Thiên
hạ trầm trồ khen ngợi tranh vẽ và th́ nhau mua
sách. Bên cạnh cô ta lại có một cô khác,
cũng mặt hoa da phấn, tay ôm
đàn, miệng cất tiếng hát khiến cho mọi
người đă mua sách phải mê mẩn tâm thần không
muốn ra khỏi cửa hàng. Thật là
một cảnh thái b́nh nên thơ. Chàng
cũng ngây nất đứng nghe, và cuối cùng chàng
lại gần cầm lên một bức họa. Mùa sắc làm chàng choáng ngợp, nhưng qua nội
dung chàng thấy thoáng gợn trong tâm linh một ít nghi
ngờ. Đưa mê ngộ cảnh lên nh́n,
chàng hốt hoảng thấy nguyên h́nh hai con rắn
độc, phun nọc phè phè. Chàng vội gạt
mọi người ra, rút bảo kiếm, quát lên:
Nghiệt súc! đừng phun nọc độc hại
người.
Mọi
người chạy tán loạn. Hai con rắn
độc văng ḿnh tới. Nhưng
trước thần lực của lưỡi bảo
kiếm, cuối cùng đành phải khoanh tṛn dưới
gối chàng van xin thứ tội. Chàng
dùng bảo kiếm cắt đứt nọc độc,
đốt cháy cửa hàng và tha cho yêu súc, buộc cả hai
phải hứa trở về núi tu luyện cho thoát kiếp
ngậm nọc phun người.
Cứ thế, chàng
đă xử dụng bảo kiếm và mê ngộ cảnh theo đúng lời sư phụ dặn
để cứu người và giúp đời. Chàng đă sống miệt mài với nhiệm
vụ. Đă từ lâu chàng vẫn tự cho
rằng chàng là NGƯỜi DŨNG SĨ CẦN THiẾT
CHO CUỘC ĐỜi. Cuộc đời không
thể vắng bóng chàng. Chàng đă trà trộn trong cuộc sống, có khi
thành công, nhưng cũng nhiều khi thất bại.
Đối diện với cuộc sống đầy mưu mô
gian trá, nhiều lúc chàng phải uốn ḿnh, linh động
theo hoàn cảnh để chinh phục và
chiến thắng. Có lúc chàng say sưu miệt mài trong
công việc. Chàng cảm thấy thích thú
khi hành động. Có khi chàng say quên cả ăn
cả nghĩ, v́ một sự theo
đuổi mà chàng cảm thấy v́ vui thích mà thực
hiện hơn là ư thức rằng ḿnh cần hoạt
động để mà phụng sự. Thời gian trôi cứ như thế cho đến
bảy năm. Một hôm trong lúc
ngồi nghỉ bên một ḍng sông, nh́n ḍng nước
lặng lẽ trôi, chàng giật ḿnh thấy đă từ
lâu, gần hai năm nay, chàng không dùng đến mê ngộ
cảnh. Chàng không dùng, không phải
là chàng quên rằng ḿnh có ngộ cảnh, mà chỉ v́ CHÀNG
THẤY KHÔNG THÍCH DÙNG. Chàng nhớ
lại trước đây đă có một thời chàng dùng
mê ngộ cảnh một cách miễn cưỡng.
Chàng nhớ lại những ngày mới xuống núi ấy,
chàng đă chiến đấu rất hăng hái khi thấy
nguyên h́nh những yêu quái xuất hiện trên mê nộ
cảnh. Chàng cũng cảm thấy hân
hoan vô hạn khi soi thấy trên mê ngộ cảnh h́nh dáng các
bậc hiền nhân. Nhưng trong
thời gian trước đây, một cái ǵ khác lạ
đă đến tron tâm hồn chàng, đến lúc nào chàng
không nhận rơ. Chàng đă không
thiết tha lắm khi nh́n thấy h́nh bóng một bậc
hiền nhân, mà cũng không giận dữ lắm khi
thấy một bóng h́nh yêu quái. Trong
bóng h́nh yêu quái đó, đôi khi chàng lại nhận ra
một vài nét hơi quen thuộc, và lưỡi bảo
kiếm đă có thờ ơ khi có những bóng h́nh yêu quái
xuất hiện trước kính thần.
Cho
đến những ngày gần đây, chàng không dùng mê
ngộ cảnh nữa. Chiếc
kính vẫn nằm trong túi áo chàng, nhưng đă từ lâu
không c̣n được xử dụng. Chàng lấy làm lạ và đă nói nhiều lần
định quay về hỏi sư phụ. Nhưng đă ba tháng qua, bận bịu những ǵ
không đâu, chàng chưa có thể trở về.
Măi cho đến hôm mười hai tháng tám trước
đây, đi qua một rừng mai hoa nở, thấy
sắc hoa trắng như tuyết lấp lánh dưới
ánh trăng thu, nhớ đến
những ngày thơ ấu bên rừng mai già học tập
dưới chân thầy, chàng mới quyết định
trở về. Đường về sao chàng
thấy xa quá. Bảy ngày trèo non
lặn suối mới về tới được
chổ cũ. Nhưng đến
chân núi th́ trời đă tối. Trăng
cũng vừa lên và hai cánh cửa tùng cũng đă khép
chặt lối ṃn.
Chàng
đành phải đợi. Buổi sáng,
người sư đệ của chàng thế nào cũng
phải xuống suối múc nước, và như vậy
sẽ mở cửa cho chàng. Trăng
đă lên tới qúa đỉnh đầu, ánh trăng
vằng vặc chiếu xuống rừng núi âm u. Trời càng về khuya càng lạnh. Chàng lại rút kiếm ra nh́n. Ánh
trăng lại lấp lánh trên lưỡi kiếm.
Chàng lại tra kiếm vào vỏ.
Trên mặt chàng thoáng nét ưu tư
sầu muộn. Chàng đứng
dậy. Trăng sáng quá. Núi
rừng vẫn u tịch và lạnh lùng. Chàng ngồi xuống phiến đá chờ
đợi. Quăng đời bảy
năm qua lại trở về trong trí óc chàng. Trăng dần dần về phía núi xa. Ngàn sao lấp lánh linh động hơn, và
cuối cùng bắt đầu mờ nhạt.
Phương đông đă nhuộm dần ánh sáng mờ
mờ.
Đường viền
ngọn núi đă nổi dần trên vầng sáng
nhạt. B́nh minh sắp về.
Chàng nghe
tiếng lá khô xào xạc trên núi. Ngửng
lên chàng thấy một bóng người mờ nhạt
từ trên đi xuống. Chắc
hẳn là người sư đệ của chàng.
Trời đang tối quá chàng không nh́n
rơ, chỉ thấy h́nh bóng. Nhưng chắc
chắn đó là người sư đệ, bởi v́ tay có cầm tịnh b́nh. Chàng
đứng dậy. Bóng người tiến
xuống và khi đến gần cánh cửa th́ cũng
vừa nhận ra được chàng dũng sĩ.
“Đại
huynh.”
Sư đệ!
Đại
huynh về bao giờ thế?
Ta về lúc trăng
mới lên và phải đợi cả đêm dưới
này… Tại sao sư phụ lại đóng bít lối
lên như thế?
Người sư
đệ mỉm cười đưa nhẹ tay mở cửa. Hai cánh
cửa tùng bật ra một cách dễ dàng.
Bước ra nắm lấy tay chàng và
nh́n chàng tận mặt.
“Đại
huynh ở một đêm giữa trời chắc lạnh
lắm. Sương phủ
ướt áo thế này mà, thôi để tiểu đệ
phủi bớt cho. Trước kia
đệ thường ở dưới núi hái rau nhặt
củi và luôn tiện canh chừng người lên núi. Lâu lâu mới có một người lên núi.
Nếu tiểu đệ thấy ai
đáng lên hầu sư phụ th́ tiểu đệ cho lên,
nếu họ không đáng lên th́ em lẫn tránh để cho
họ lạc đường. Sư
huynh biết rằng sư phụ không bao giờ muốn
tiếp những người lên núi với tâm niệm không
lành. Độ này tiểu đệ bận
tập luyện luôn mà sư phụ cũng bận ngồi
tĩnh tọa trong thạch động nên người
dặn cho đệ khép cửa chắn ngang lối lên
dưới này. Sư phụ có trao
phép lạ khiến cho cửa tự động mở ra
khi các bậc hiền nhân đến. Nhưng khi những kẻ phàm tục lên th́
cửa cứ đóng chặt không thể nào vượt qua
được. Nhất là khi kẻ
ấy có yêu khí th́ đừng mong lên núi.”
Chàng dũng sĩ cau mày:
“Nhưng không lẽ ta mà lại
là yêu quái? Sao
cửa lại đóng chặt?”
Người sư
đệ cười lớn:
“Vâng đại huynh sao lại
là yêu quái được!
Đệ cũng quên đi mất là tại sao
cửa lại đóng. Nhưng bây
giờ dù sao th́ đại huynh cũng lên núi
được rồi cơ mà, ví cửa đă mở.
Nhưng đại huynh đợi em chút
nhé. Để tiểu đệ xuống
xuối múc nước rồi cùng lên một thể.
Hay đại huynh xuống suối với
đệ cho vui. Cười lên
chứ, đại huynh giận ai mà nét mặt trông khó
đăm đăm như vậy?”
Hai anh em
cười vang. Chàng dũng sĩ đi theo người sư đệ xuống
suối. Mặt trời vẫn chưa
lên, nhưng phương đông đă rạng. Hai người đă có thể nh́n rơ mặt nhau.
Mặt suối lặng trong, in màu hồng
của rạng đông. Bóng hai
người đứng song song in h́nh trên mặt suối.
Chàng dũng s4 trong bộ vơ phụ hiên ngang, lưng
đeo trường kiếm. Người sư
đệ trong y phục tiểu đồng ḥa nhă, tay cầm tịnh b́nh. Hai
người cùng nh́n bóng ḿnh in trên mặt nước
mỉm cười. Một con bọ nước
nhảy, làm mặt nước hồng gợn nhẹ và
bóng hai người rung rung theo làn sóng
nước gợn.
“Bóng chúng ta trên mặt
nước đẹp quá nhỉ!
Nếu bây giờ tiểu đệ múc nước th́ sóng
dậy và bóng tan mất. À này đại huynh
“mê ngộ cảnh” sư phụ cho đại huynh c̣n
giữ đó không?”
Chàng dũng sĩ cho tay vào túi trả lời:
“C̣n đây"
Tại sao
chúng ta không đem ra chiếu kh́nh chúng ta xem nào?
Chàng
sực nhớ là từ lâu chàng chưa chiếu mê thử
trước h́nh bóng ḿnh. Chàng
lấy kính thần ra lau bụi vào vạt áo, chiếu trên
mặt nước. Hai anh em châu
đầu vào mặt kính.
Nhưng
bỗng cả hai người cùng hét lên một tiếng
kinh hoàng, khủng khiếp, và tiếp thei đá chàng dũng
sĩ ngă quỵ trên bờ suối bất tỉnh.
Tiếng thét kinh khủng làm chấn
động cả núi rừng hoang dại.
Một con nai đang
uống nước phiáa trên ḍng hoảng hốt đưa
đầu lên nh́n, ngơ ngác kinh sợ.
Người sư
đệ vừa trông thấy trong kính thần, h́nh bóng
của ḿnh đứng bên cạnh h́nh bóng một con yêu to
lớn với đôi mắt tối sầu như hai miệng
giếng không đáy, hai chiếc răng dài quập sâu vào
chiếc càm vuông, trên một khuôn mặt xám ngoẹt như
gà cắt tiết. Người sư đệ rùng ḿnh
dụi mắt nh́n lại, trên bờ suối đá xanh,
chàng dũng sĩ vẫn nằm ngă lăn bất tỉnh,
trên mặt vẫn c̣n in rơ nét kinh hoàng, đau khổ
hiện h́nh một cách thảm hại trên con người
đă từng xông pha lăn lộn bảy năm trong
cuộc đời đầy cát bụi.
PHỤ CHÚ
(Tôi chấm dứt câu chuyện
ngang đây, mà nghĩ rằng chàng dũng sĩ sẽ không
c̣n lên núi lại được.
Nhưng sau đó tôi nghĩ có thể thêm
vào một đoạn như sau).
Người đệ
tử đến ôm lấy chàng dũng sĩ và lấy
nước suối vă vào mặt chàng. Vài
phút sau, chàng tỉnh dậy, nét mặt vô cùng bi thảm.
H́nh bóng trên mê ngộ cảnh hiện ra
bất ngờ quá và ư thức tự giác trong nháy mắt
đă làm cho chàng ngả quỵ. Chàng
đă mất hết nghị lực, mất hết sự
sống. Tứ chi chàng rời
rả, chàng không thể đứng dậy được
nữa. Một chân quỵ xuống
cát, người sư đệ dịu dàng nâng chàng
ngồi dậy. Nét thiểu năo và
khổ đau c̣n in rơ trên khuôn mặt chàng.
“Thôi,
đại huynh vui lên. Chúng ta sẽ
lại lên núi.”
Giọng
nói của người sư đệ êm như một
hơi gió thoảng, nhẹ như một tiếng th́
thầm. Nhưng chàng lắc
đầu thất vọng. Chàng
không c̣n muốn sống. Đau khổ đă làm chàng
thảm năo và tâm hồn chàng vừa bị tàn phá tang
thương như mặt đất sau cơn phong vũ
điên cuồng. Chàng không c̣n dám có ư
tưởng lên núi để nh́n mặt sư phụ.
Người sư
đệ vuốt tóc chàng, an ủi:
“Thầy thương
anh lắm. Không sao đâu,
đại huynh sẽ ở măi bên thầy (vỗ về).
Đại huynh sẽ sống bên em như
những ngày xưa êm đẹp cũ (khóc). Em không ngờ bao nhiêu năm dưới núi đă
tàn hại anh đến thế.”
Và người ta
thấy trên con đường ṃn cheo leo
lên núi, bóng người sư đệ lần từng
bước díu chàng dũng sĩ trở lên
động. Trời vẫn c̣n chưa sáng hẳn, bóng
hai người in trên màn sương mỏng nhẹ của
núi rừng buổi sáng. Tia năng đầu tiên soi rơ
dáng điệu thiểu năo rời ră của chàng dũng
sĩ bên cạnh dáng điệu dịu dàng từ ḥa
của người sư đệ. Mặt trời đă nhô khỏi đỉnh núi xa.